Chiến dịch tiêm chủng vắc xin phòng Covid-19 cho trẻ từ 12 đến 18 tuổi chính thức triển khai trên địa bàn thành phố Đà Nẵng từ đầu tháng 11/2021 với mục tiêu bảo vệ sức khỏe cho trẻ em trước bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp và góp phần tăng diện bao phủ vắc xin trong cộng đồng. Theo Kế hoạch 6158/KH-SYT ngày 09/12/2021, bắt đầu từ ngày 12 đến ngày 28/12, Sở Y tế tiếp tục triển khai tiêm mũi 2 vắc xin phòng Covid-19 Pfizer cho hơn 64 nghìn đối tượng đã tiêm mũi 1 vắc xin Pfizer.

Loại vắc xin được sử dụng tiêm chủng cho trẻ em từ 12 đến 18 tuổi trên địa bàn thành phố Đà Nẵng trong đợt này là vắc xin Pfizer, được Viện Vệ sinh dịch tể Trung ương phân bổ với 3 số lô là: FK0888, FM3809 và FL5333, đều có hạn sử dụng ghi trên lọ đến ngày 28/2/2022.

Sử dụng tương tự loại cho người lớn; với liều lượng 0,3 ml mỗi liều, đường dùng tiêm bắp; lịch tiêm gồm hai mũi, khoảng cách giữa hai mũi từ 3 đến 4 tuần (21 đến 28 ngày). Hiệu lực bảo vệ trước tác nhân gây bệnh Covid-19 từ 95% đến 100% sau khi tiêm liều thứ 2 khoảng 7 ngày.

Loại vắc xin này đã được Tổ chức Y tế Thế giới thông qua chấp thuận sử dụng vắc xin trong trường hợp khẩn cấp vào tháng 12/2020. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDI) cấp phép sử dụng đầy đủ vào ngày 23/8/2021.

Tại Việt Nam, vắc xin Comirnaty của Pfizer – BioNTech đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện vắc xin cho nhu cầu cấp bách trong phòng chống dịch Covid-19.

- Trước khi tiêm vắc-xin  phòng COVID-19, các bậc phụ huynh nên chuẩn bị trước tinh thần cho trẻ bằng cách nói chuyện với trẻ trước khi đến buổi tiêm về những gì sẽ xảy ra.

- Trẻ nên ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý, uống đủ nước, không sử dụng chất kích thích, ngủ đủ giấc.

- Tuân thủ các quy định phòng chống dịch như: khai báo y tế trước khi vào điểm tiêm chủng, đeo khẩu trang, rửa tay hoặc sát khuẩn tay thường xuyên, hạn chế nói chuyện, tiếp xúc với người khác tại điểm tiêm chủng và đảm bảo khoảng cách theo quy định.

- Bên cạnh đó cũng như tất cả các loại vắc xin  khác, trẻ sẽ được khám sàng lọc trước tiêm.

- Do đó, trẻ hoặc cha mẹ, người giám hộ cần nói với bác sĩ về bất kỳ trường hợp trẻ có bệnh nền, có tiền sử dị ứng, phản vệ với thuốc, vắc xin  hay bất kỳ dị nguyên nào khác...để bác sĩ đưa ra chỉ định tiêm phù hợp trong buổi khám sàng lọc.

- Cha mẹ, người giám hộ sẽ thực hiện ký phiếu đồng ý tiêm chủng (nếu đồng ý tiêm chủng cho đối tượng này) trước khi tiến hành tiêm.

- Vắc xin  phòng COVID-19 là an toàn và hiệu quả nên trẻ sẽ không thể mắc bệnh COVID-19 từ vắc xin, trẻ cần được tiêm 2 mũi vắc xin Pfizer-BioNTech.

- Trong đó, mũi thứ 2 cách mũi đầu tiên là 3-4 tuần với liều lượng vắc-xin  nhận được ở trẻ giống như ở người lớn.

- Tuân thủ các quy định phòng chống dịch trong suốt quá trình tiêm chủng.

- Cha mẹ, người giám hộ cần thường xuyên động viên, trấn an trẻ.

- Ngoài ra, để ngăn ngừa ngất xỉu và các chấn thương liên quan đến ngất xỉu, trẻ nên được ngồi hoặc nằm trong khi tiêm và trong 15 phút sau khi tiêm vắc xin .

- Cha mẹ, người giám hộ hủ động tìm hiểu và hỏi cán bộ y tế các thông tin về:

+ Loại vắc xin  phòng Covid-19 bạn được tiêm và lịch tiêm mũi tiếp theo;

+ Các dấu hiệu có thể xuất hiện sau khi tiêm chủng và cách xử lý;

+ Cơ sở y tế và số điện thoại liên hệ trong trường hợp khẩn cấp.

- Luôn có người hỗ trợ bên cạnh 24/24 giờ, ít nhất là trong 03 ngày đầu sau tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19.

- Không nên uống rượu bia và các chất kích thích ít nhất là trong 03 ngày đầu sau tiêm chủng.

- Bảo đảm dinh dưỡng đầy đủ.

 - Nếu thấy sưng, đỏ, đau, nổi cục nhỏ tại vị trí tiêm: Tiếp tục theo dõi, nếu sưng to nhanh thì đi khám ngay, không bôi, chườm, đắp bất cứ thứ gì vào chỗ sưng đau.

- Thường xuyên đo thân nhiệt, nếu có:

+ Sốt dưới 38,5 độ C: Cởi bớt, nới lỏng quần áo, chườm/lau bằng khăn ấm tại trán, hố nách, bẹn, uống đủ nước. Không để nhiễm lạnh. Đo lại nhiệt độ sau 30 phút.

+ Sốt từ 38,5 độ C trở lên: Sử dụng thuốc hạ sốt theo chỉ dẫn của nhân viên y tế. Nếu không cắt được sốt hoặc sốt lại trong vòng 2 tiếng cần thông báo ngay cho nhân viên y tế và đến cơ sở y tế gần nhất.

Ngoài ra, theo PGS, TS Dương Thị Hồng - Phó Viện trưởng Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Phó Trưởng ban điều hành chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia, trong ít nhất ba ngày đầu sau tiêm cho trẻ, cha mẹ, người giám hộ, thầy, cô giáo cần yêu cầu trẻ tránh vận động mạnh, hoạt động thể thao cường độ cao. Ðiều này sẽ gây tăng áp lực cho tim, biểu hiện viêm cơ tim sẽ trầm trọng hơn. Lý giải về khuyến cáo này được đưa ra là do có một phản ứng không mong muốn với trẻ em sau tiêm vắc xin phòng Covid-19 đã được ghi nhận tại một số quốc gia là viêm cơ tim. Sau tiêm, các cháu hoạt động mạnh sẽ tăng thêm áp lực cho tim, biểu hiện viêm cơ tim có thể trở nên trầm trọng hơn nếu không may gặp phản ứng phụ này. Tuy nhiên, đây là phản ứng rất hiếm gặp, cần được tiếp tục theo dõi.

- Các tác dụng phụ thông thường có thể gặp như:

+ Tại vị trí tiêm: Đau, đỏ, sưng

+ Biểu hiện toàn thân: Mệt mỏi, đau đầu, đau cơ, ớn lạnh, sốt, buồn nôn

Cách xử trí:

+ Trao đổi với bác sĩ về việc sử dụng các loại thuốc để giảm các triệu chứng.

+ Ngoài ra, phụ huynh có thể làm giảm đau và khó chịu nơi vị trí tiêm cho trẻ bằng cách đắp khăn sạch, mát và ướt lên vị trí này, kèm vận động cánh tay trẻ nhẹ nhàng.

+ Bên cạnh đó, để giảm khó chịu do sốt, hãy cho trẻ uống nhiều nước và ăn mặc thoáng.

- Các phản ứng nghiêm trọng sau khi tiêm vắc xin phòng Covid-19 là hiếm gặp, thường xuất hiện trong vòng vài giờ hoặc ngày đầu sau khi tiêm như:

+ Ở miệng: tê quanh môi và/hoặc lưỡi…

+ Ở da: phát ban, mẩn đỏ, tím tái hoặc đỏ da…

+ Ở họng: ngứa, căng cứng, tắc nghẹn, khản đặc…

+ Đưởng tiêu hóa: nôn, tiêu chảy, đau quặn bụng…

+ Đường hô hấp: thở dốc, thở khò khè, thở rít, khó thở, cảm giác nghẹt thở, ho…

+ Toàn thân: mạch yếu, chóng mặt, choáng/xây xẩm, cảm giác muốn ngã…

- Dấu hiệu bất thường diễn biến nặng lên như: sốt cao ≥ 39 độ C; sưng/đỏ lan rộng tại chỗ tiêm; tăng huyết áp hoặc tụt huyết áp hoặc kẹt huyết áp; đau cơ dữ dội…

Nếu gặp phải các dấu hiệu nghiêm trọng hoặc bất thường nêu trên, hãy gọi điện cho Trung tâm cấp cứu hoặc đến ngay cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và xử trí kịp thời.

Đảm bảo an toàn công tác tiêm chủng

Yêu cầu hàng đầu trong tiêm chủng vắc xin phòng Covid-19 cho trẻ em là bảo đảm an toàn, do vậy, Bộ Y tế và Sở Y tế thành phố Đà Nẵng đã tập huấn rất kỹ cho cán bộ y tế về hướng dẫn khám sàng lọc trước tiêm chủng vắc xin.

Ðiểm nổi bật trong việc khám sàng lọc trước tiêm chủng vắc xin phòng Covid-19 cho trẻ em là huy động sự song hành của hệ thống bệnh viện và hệ thống dự phòng, bảo đảm mỗi trẻ tiêm vắc xin được quản lý, theo dõi trong điều kiện an toàn nhất. Những trẻ có bệnh bẩm sinh, bệnh mạn tính, có tình trạng dị ứng nặng hoặc phát hiện được tình trạng sức khỏe bất thường khi đến tiêm tại các điểm tiêm ở cộng đồng sẽ được tư vấn, hướng dẫn đến khám sàng lọc để tiêm chủng và theo dõi tại các điểm tiêm chủng tại bệnh viện.

Theo PGS, TS Trần Minh Ðiển, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương, các gia đình không nên quá lo lắng vì trong quá trình tiêm, trẻ cũng sẽ được theo dõi cẩn thận, xử lý kịp thời nếu có tình huống phát sinh. Với các trường hợp có chỉ định tiêm chủng tại bệnh viện gồm có các trẻ mang bệnh bẩm sinh, bệnh mạn tính, có phản ứng phản vệ độ 3 ở bất kỳ dị nguyên nào hoặc nghe tim phổi thấy bất thường. Tổ chức Y tế thế giới cũng đã khuyến cáo, phải đặc biệt lưu ý đến nhóm trẻ có bệnh nền khi tiêm chủng.